Θυμάμαι στον στρατό πριν την αναχώρηση σε κάθε εορταστική άδεια βλέπαμε βίντεο για να μας προειδοποιήσουν για τις διονυσιακές βραδιές που θα ακολουθούσαν στην άδειά μας. Γεμάτοι χαρά και ανακούφιση περιμέναμε πως και πως το κωλόχαρτο για να φύγουμε από την πύλη και να ξεφύγουμε από το διαχρονικό “όπου αρχίζει ο στρατός τελειώνει η λογικη” φάσμα της καθημερινότητάς μας. Αυτά τα βίντεο συνήθως ήταν ακραία, με ακρωτηριασμούς και θανάτους που σου έριχναν την ψυχολογία αμέσως. Ο Ε.Σ. πάντα χρησιμοποιούσε βίντεο από τα παλιά χρόνια και λογικό ήταν η καλτίλα να χτυπάει κόκκινο στην σκηνοθεσία αυτών των βίντεο.
Ο νεανικός ενθουσιασμός αδάμαστος. Τα κρούσματα ναρκωτικών και αλκοολισμού πολλά. Τα λεφτά στα 90’ς ήταν πολλά. Πάρα πολλά για μερικούς θεσμούς.
Η απόφαση πάρθηκε. Ναι, ο Ε.Σ. θα αναλάμβανε δράση για να πατάξει μια και καλή το πρόβλημα των ναρκωτικών.
“Το Γενικό Επιτελείο Στρατού στον σκληρό του αγώνα να διαφυλάξει την ψυχική και σωματική υγεία των στρατευμένων νέων αποφάσισε την παραγωγή μιας μεγάλου μήκους ταινίας με στόχο την πληροφόρηση των φρουρών του Έθνους για την καταστροφή που προκαλούν τα ναρκωτικά”.
Έτσι ξεκινάει “Ο Νικητής”, παραγωγής 1997, ένα ατόφιο κόσμημα της cult Ελληνικής κινηματογραφικής συλλογής. Πρωταγωνιστές τα τότε στρατευμένα νιάτα Πύρρος Δήμας (τιμητικά Ταγματάρχης), Ευθυμιάδης, Σεφερλής, Ψαρράς και Κανάκης.
Ο Ε.Σ. δεν φημίζονταν ποτέ για την αισθητική του αλλά ο συνδυασμός με το ευαίσθητο θέμα των ναρκωτικών και την 90-ίλα φτάνουν όλα μαζί την καλτίλα σε απλησίαστα επίπεδα.
Από τα πρώτα πλάνα καταλαβαίνεις ότι έχεις να κάνεις με ένα έπος. Ποδόσφαιρο, μπάσκετ, στίβος μετά ένας τύπος να χειρίζεται μια φαγάνα, μια γυναίκα να τρώει σταφύλια και όταν ο αφηγητής αναφέρει την λέξει ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ βλέπουμε στιγμιότυπα από πόλεμο, ανατινάξεις και δράση σε αέρα, ξηρά και θάλασσα.
“Φιλαράκι…αν κάποιος καπνίσει χορταράκι από μαγκιά, από αντριλίκι ή από αδυναμία μιας στιγμής…πάει. Τελείωσε. εξαρτήθηκε από αυτό. Και να η πρώτη δόση για να ξεχάσεις. Η δεύτερη, η τρίτη, η σκόνη, η ένεση και στο τέλος η ταφόπλακα”. Προλογίζει ο Πύρρος, ο πρώτος σταρ που εμφανίζεται στην ταινία και ως υπολοχαγός λόγω μεταλλίων.
Κανονικά κάθε ατάκα σε αυτή την ταινία είναι χρυσός αλλά θα προσπαθήσουμε να εστιάσουμε στα κύρια ζητήματα προπαγάνδας του Ε.Σ. και τις απόψεις που είχαν (και έχουν) τα ανώτατα κλιμάκιά του για κοινωνικά ζητήματα.
Η ανεργία και η εύρεση δουλειάς αποτελούν το κύριο ζήτημα συζήτησης του χαριτωμένου ζεύγους Βασίλη (Ευθυμιάδης) και Αμαλίας. Ο Βασίλης έχει βρει δουλειά αλλά δεν έχει πάει στρατό. Ο μπαμπάκας αφού πρώτα αποδοκιμάσει τις γυναίκες που δουλεύουν στα μπαρ και στα κλαμπ αλλά και “τους πιτσιρικάδες που κουνιούνται μανιωδώς επί ώρες ολόκληρες. Αλλά θα στρώσουν και αυτοί όταν πάνε στρατιώτες”. Η κουβέντα εκεί πάει στο καυτό θέμα του στρατού.
“Αγόρι μου θα σου κάνω μια ερώτηση και περιμένω μια σταράτη απάντηση. Για σένα τι μετράει περισσότερο; Ο κίνδυνος που περνάει η πατρίδα μας από εχθρούς και φίλους ή το ατομικό σου συμφέρον;”. Η Αμαλίτσα είναι “προχωρημένη” και “λέει μαλακίες” όταν διατυπώνει την άποψη ότι δεν αξίζει να χάσεις την δουλειά σου για να πας στρατό. Με το που αποχωρεί ο γιος συγχαίρει τον πατέρα που πρότεινε να πάει αυτή στρατό: “Είναι μικρή και πέταξε μια κοτσάνα”. Η κουβέντα πάει στους εμπόρους του θανάτου που πασάρουν τον στρατό ως κάτι σκληρό και βρίσκουν ευκαιρία να δώσουν την πραμάτειά τους στους συντετριμένους φαντάρους.
Η ζωή κυλάει, το χαρτί έρχεται. Τα πόδια κόβονται. Στο επόμενο πλάνο στρατόκαυλος πιτσιρικάς είναι έτοιμος να τον παίξει με την δράση που θα συναντήσει στις Ειδικές Δυνάμεις.
Η Νταίζη (αδερφή του Βασίλη που δουλεύει στα μπαρ) παρουσιάζεται ως ανάγωγη και ατίθαση και γι’αυτό τρώει ένα χαστούκι από τον αδερφό και προστάτη της τιμής της οικογένειας.
– Πως με αποκαλούν;
– ΠΟΡΝΗ.
Διάλογοι διαφορετικής κατεύθυνσης από τον Φώσκολο αλλά εξίσου δυνατοί και τρομερά πειστικοί. Βλέμματα που μεταβιβάζουν όλα τα συναισθήματα του ήρωα που διαπερνούν και τους πιο σκληρούς καριόληδες.
Εμφάνιση Σεφερλή, που ήταν παρτάλι και έγινε ο καλύτερος στρατιώτης όταν κατάλαβε ότι δεν τον έπαιρνε να κάνει μαλακίες.
“Ο στρατός είναι το καλύτερο σχολείο στην ζωή μας”.
– Αμαλία τι καπνίζεις;
– Αυτό είναι…το καλύτερό μου φιλαράκι.
Ο Θανάσης δεν αργεί να κάνει και αυτός. Μπαίνει πλέον στον στρατό.
Μερικά πλάνα-διαφημιση για την καθημερινότητα, από τις ασκήσεις μέχρι την διασκέδαση – γύρω από την κιθάρα του Μαζωνάκη, ο οποίος έχει απροβλεπέ φαβορίτα, ζεμπεκιές και άλλα πατροπαράδοτα. Στην μέση της ταινίας υπάρχει μια κοιλιά, με την καθημερινότητα του στρατού. Δεν έχουμε διαλόγους και έτσι δεν υπάρχουν φονικές ατάκες.
Ο Ψαρράς εμφανίζεται και έχει τα ίδια προβλήματα πάνω κάτω με τον Ευθυμιάδη. Την λύση την είχε βρει ωστόσο.
“Πηγαίνω αράζω σε μια βάρκα και κοιτάω το νησάκι απέναντι. Ανάβω κανά τσιγαριλίκι, παίρνω και κανά μικρό ξανθό πιπίνι…”
Την κάνει τζαμάουα και είναι τέλειος. Εδώ βλέπουμε την τίμια προσπάθεια του Ε.Σ. να διεισδύσει με την αργκό στα κλιμάκια της νοοτροπίας των νέων.
Η Αμαλία είναι στην μπουζού στο μεταξύ με την πρεζού. “Το είχε ρίξει στο χοντρό ντουμάνι τελευταία και για να εξασφαλίσει την δόση της έκανε το βαποράκι. Αλλά μίλησε και δεν την βλέπω ζωντανή “.
Μετά από αυτό το Καρνάγιο είναι η μόνη λύση. Ο Κανάκης στο μεταξύ ως προβλέπέ και καλά λοχίας είναι ο χειρότερος ΑΜ στην ιστορία.
Αργότερα γίνεται το “Δεν είχε τσιγάρο ο έμπορας και σου έφερα σκόνη”. Με το απίστευτο πλάνο φόρος τιμής στις Ιταλικές ταινίες τρόμου των 70’ς (6.50 και μετά ΕΠΟΣ).
Ο ήρωας εξομολογείται τα προβλήματά του και θα αισθανθεί έτοιμος για το επόμενο βήμα.
Ο διοικητής ανακοινώνει θριαμβευτικά:
“Ρε σεις…Θέλετε να περάσετε καλά στον στρατό; Όσες δυσκολίες και να έχετε…Αγαπήστε τον. Γιατί ο στρατός έχει σκοπό να σας ξαναστείλει στην κοινωνία υγιείς πνευματικά και σωματικά…αλλά και με γνώσεις”.
Ξανά ο Πύρρος στο τέλος (που φαίνεται να έχει καπνίσει κάτι δυνατό).
“Φύλακα της Γης των Ελλήνων…Η ιστορία που είδες είναι αληθινή. Ο Νικητής δεν είναι μόνο ο Ολυμπιονίκης της ζωής αλλά και ένας άξιος φρουρός της πατρίδας με ακαταμάχητη δύναμη…Οι εχθροί του Έθνους με τα ναρκωτικά να διαβρώσουν και να καταστρέψουν. Όμως είδες, έμαθες, κατατρόπωσέ τους.”
